Uğur Yanıkel
Bir süredir Ece Ayhan’ın hayatı ve şiir külliyatı üzerine yürüttüğüm araştırmalar, beni beklenmedik bir buluşa götürdü. 1956 yılının Nisan ayında yayımlanan Yücel dergisinin 6. sayısında, Ece Ayhan imzalı ve bugüne dek hiçbir kitabında yer almamış bir şiirle karşılaştım: Deliler Bayramı.
Bu şiirin daha önce herhangi bir kaynakta yer alıp almadığını anlamak adına Ece Ayhan’ın yayımlanmış tüm kitaplarını titizlikle inceledim. Ancak ne ilk baskılarda ne de YKY tarafından yayımlanan Unutulmuş Şiirler Antolojisi gibi kapsamlı derlemelerde bu şiire rastlayabildim.
Edebiyat arşivlerinde sıkça karşılaşılan “erken dönem unutulmuşluğu” bu örnekte de karşımıza çıkıyor. Özellikle, Tunç Tayanç’ın 2014’te yayımladığı ve Ece Ayhan’ın 1956 öncesine ait metinlerini içeren Adım Ece Ayhan Çağlar kitabında dahi şiirin yer almaması, bu metni benzersiz kılıyor. Ece Ayhan’ın “…1956 sonlarına kadar ortada yokum, her anlamda yokum…” ifadesiyle belirttiği erken dönemine tarihlenen bu şiir, hem içerik hem de üslup bakımından şairin ileriki yıllarda kuracağı poetikanın ipuçlarını taşıyor.
Bu şiiri gün yüzüne çıkarma şansını tanıyan Parende dergisine teşekkür ederek, bu küçük ama önemli keşfi sizlerle paylaşıyoruz.
Şiir Üzerine Notlar
Ece Ayhan’ın henüz “Çağlar” soyadını kullandığı erken dönemine ait bu şiir, çocukluk imgeleriyle örülü, nahif ama trajik bir kayıplar güncesi gibi okunabilir. “Şeytan çocukları” ve “Deliler Bayramı” gibi motifler, onun sonraki dönemlerde sıkça başvurduğu alegorik dille kurduğu dünyanın habercisidir.
“Ihlamur ağaçları altında derede yıkanırken…” diye başlayan ilk dizeyle pastoral bir sahneye adım atarız; fakat hemen ardından gelen çalınma ve yitirme imgeleriyle bu sahne bozulur. Şiir, masumiyetin hızla kaybolduğu, bedenin parçalandığı, zamanın kırıldığı bir karnaval atmosferine dönüşür. Son dizedeki “ne güzel olduğumu hatırlıyorum da” ifadesi, şiirin tamamına hüzünlü ve kişisel bir geriye dönüş duygusu ekler.
Bu şiirin, Ece Ayhan’ın “sivil şiir” anlayışına yöneldiği yıllardan hemen önceki saf ve kırılgan bir geçiş dönemi metni olduğunu söylemek mümkündür.
YÜCEL
Aylık Sanat ve Fikir Dergisi
Sayı: 6 Nisan 1956
Buluntu: Uğur Yanıkel
Ece Ayhan’la ilgili daha fazla buluntu ve kaynak için: http://evvel.org/ilgi/ece-ayhan